Το έργο της «Εποπτείας και Αξιολόγησης του Καθεστώτος Διατήρησης των χερσαίων και υγροτοπικών τύπων οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα» αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποσκοπώντας στην κάλυψη τόσο των Ευρωπαϊκών, όσο και των εθνικών αναγκών για την εφαρμογή των Οδηγιών για τη Φύση.
Αποτελεί τη συνέχεια του σχεδιασμού που ξεκίνησε το 2014 με την υλοποίηση των αντίστοιχων έργων Εποπτείας και Αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης στη βάση ενός εθνικού προγράμματος με δύο κεντρικούς άξονες: α) τις περιοχές του δικτύου NATURA 2000 στις οποίες έχει θεσμοθετηθεί Μονάδες Διαχείρισης, β) τις υπόλοιπες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 (περίπου 70% της έκτασης).
Αντικείμενο της παρούσας Υπηρεσίας είναι:
- Η συμπλήρωση της βάσης πρωτογενών δεδομένων με τα δεδομένα πεδίου που αποκτήθηκαν τη διετία 2014 – 2015, με δεδομένα πεδίου από εργασίες εποπτείας που υλοποίησαν οι Μονάδες Διαχείρισης (βάσει του ν.4685/2020, πρώην Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, ΦΔΠΠ) μετά το 2014 και που θα υλοποιήσουν έως τη λήξη του παρόντος έργου και με δεδομένα που θα συλλεχθούν από τις νέες εργασίες πεδίου,
- η συμπλήρωση της βιβλιογραφικής βάσης δεδομένων με οποιαδήποτε αξιόπιστα στοιχεία από την αποδελτίωση βιβλιογραφικών πηγών,
- η επικαιροποίηση των συναφών με τα αντικείμενα της Υπηρεσίας πεδίων της βάσης δεδομένων για το δίκτυο Natura 2000, σύμφωνα με τις απαιτήσεις και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ήτοι επικαιροποίηση συγκεκριμένων πινάκων των ΤΕΔ),
- η αξιολόγηση των μεθόδων και των πρωτοκόλλων που θα χρησιμοποιηθούν, μετά την εφαρμογή τους και η κατάλληλη τροποποίηση/προσαρμογή τους για χρήση στον επόμενο κύκλο εποπτείας,
- η επαναξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης και της εξάπλωσης των αντικειμένων εποπτείας σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο βιογεωγραφικής περιοχής, και η επισήμανση των αιτιών προέλευσης τυχόν αλλαγών,
- η αναθεώρηση/επικαιροποίηση των Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς των αντικειμένων εποπτείας, όπου απαιτείται,
- η αναθεώρηση, επικαιροποίηση και συμπλήρωση των Στόχων Διατήρησης και των προτεραιοτήτων διατήρησης των τύπων οικοτόπων και ειδών, σε κάθε περιοχή Natura 2000 (ή σε κάθε Ειδική Ζώνη Διατήρησης/ Τόπο Κοινοτικής Σημασίας) στην οποία έχουν σημαντική παρουσία και απαιτείται. Αυτό αφορά τα αντικείμενα εποπτείας των Παραρτημάτων Ι και ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Αναλυτικότερα, τα αντικείμενα της Υπηρεσίας 2 είναι:
- Η παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθμού και της κατάστασης διατήρησης: α) όλων των τύπων οικοτόπων του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (πλην των θαλασσίων) που απαντούν σε ΤΚΣ και ΕΖΔ του δικτύου NATURA 2000 της χώρας ή/και εξαπλώνονται και σε άλλες περιοχές του εθνικού χώρου (περιλαμβανομένων των ΖΕΠ), και β) τύπων οικοτόπων εθνικής σημασίας.
- Η διόρθωση της χαρτογράφησης και ταυτοποίησης τύπων οικοτόπων, όπου διαπιστωθεί ότι υπάρχει ανάγκη, και η συμπλήρωση της χαρτογράφησης στις περιοχές επέκτασης των ΕΖΔ και στους νέους ΤΚΣ, σύμφωνα με την εκτίμηση της επιτόπιας παρατήρησης.
- Η επικαιροποίηση της βάσης δεδομένων του Δικτύου Natura 2000 σε όλα τα πεδία που άπτονται του αντικειμένου των Τ.Ο.
- Η επικαιροποίηση των βάσεων βιβλιογραφικών δεδομένων και πρωτογενών δεδομένων πεδίου σε όλα τα πεδία που άπτονται του αντικειμένου των Τ.Ο.
- Η διατύπωση προτάσεων για τροποποίηση των εξωτερικών ορίων περιοχών Natura ή και επέκταση του Δικτύου, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, με βάση τα κριτήρια της ΕΕ και κατόπιν συνεννόησης με την Υπηρεσία που διοικεί και παρακολουθεί τη σύμβαση.
- Η διατύπωση πρότασης για τη «μετάφραση» των Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς σε στόχους διατήρησης των τύπων οικοτόπων στο τοπικό επίπεδο, δηλαδή ανά ΤΚΣ/ΕΖΔ ή ομάδα ΤΚΣ/ΕΖΔ (υφιστάμενων και τυχόν νέων προτεινόμενων), με στόχο την επίτευξη (ή τη διατήρηση) της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης.
- Η διατύπωση ολοκληρωμένης πρότασης εποπτείας, περιλαμβανομένων των πρωτοκόλλων και των διαδικασιών παρακολούθησης, των μεθοδολογικών προσεγγίσεων, των σταθμών δειγματοληψιών, των συχνοτήτων κ.λπ., για εφαρμογή τους κατά την επόμενη περίοδο.
Η συνεισφορά του παρόντος έργου συνοψίζεται στα ακόλουθα:
- Εκπλήρωση υποχρεώσεων που απορρέουν από τις Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ & 2009/147/ΕΚ (εποπτεία ορνιθοπανίδας)
- Προστασία Τύπων Οικοτόπων και ειδών
- Προώθηση Διατήρησης αντικειμένων εποπτείας και Διαχείριση ΕΖΔ/ΤΚΣ της Ελλάδας
- Διευκόλυνση αρμόδιων υπηρεσιών στη λήψη αποφάσεων αναφορικά με σχεδιασμό, χωροθετήσεις και αδειοδοτήσεις έργων και δραστηριοτήτων
- Αποτελεσματική παρακολούθηση των Προστατευόμενων Περιοχών και της Βιοποικιλότητας στη χώρα
Την υλοποίηση του έργου έχει αναλάβει η ένωση εταιρειών «ΟικοΜ ΕΠΕ – ΟΜΙΚΡΟΝ ΑΕ».